Ο σεβασμός κερδίζεται λέει συχνά ο λαός.. αυτό όμως ισχύει μόνο για τους μεγάλους και όχι για τους μικρούς.. Κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, η “υπεράσπιση του εαυτού” είναι ακόμα, εμπειρικά, άγνωστη λέξη.

Εάν ανατρέξουμε σε αναμνήσεις της δικής μας παιδικής ηλικίας, θα θυμηθούμε σίγουρα καθημερινές συμπεριφορικές προκλήσεις ορισμένων παιδιών προς άλλα.. εάν όχι και προς εμάς τους ίδιους.. Αυτές οι παρεμβατικές συμπεριφορές έχουν τις ρίζες τους σε χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και της ψυχοσυναισθηματικής κατάστασης του θύτη, στόχος του οποίου συνήθως είναι να καταβάλει συναισθηματικά τα ευάλωτα και αδύναμα θύματά του. 

Αυτός ο εκφοβισμός ορίζεται ως η συστηματικά επαναλαμβανόμενη πρόθεση κάποιου να βλάψει σωματικά ή ψυχολογικά κάποιον άλλον, ο οποίος είναι ανήμπορος να αμυνθεί και να προστατεύσει τον εαυτό του.. το γνωστό σε όλους μας bullying ή αλλιώς σχολικός εκφοβισμός.

Ποιά είναι τα χαρακτηριστικά που μας κάνουν να ξεχωρίσουμε το bullying από οποιαδήποτε άλλη μορφή εκφοβισμού?

• η άνιση κατανομή δύναμης εις βάρος του θύματος. Είναι ξεκάθαρο ποιό είναι το θύμα και ποιος ο θήτης
• η αίσθηση ευχαρίστησης αυτού που επιτίθεται
• η αίσθηση ταπείνωσης και καταπίεσης του θύματος
• η ανυπαρξία διάθεσης από πλευρά του δράστη για την επίλυση των διαφορών
• ο συστηματικός σχολικός εκβιασμός

Ποιές είναι οι μορφές του bullying?

• Φραστικός/Λεκτικός εκβιασμός: χαρακτηρίζεται από απειλές, λεκτικά πειράγματα, ρατσιστικά ή σεξιστικά σχόλια που ταπεινώνουν το θύμα
• Ψυχολογικός εκβιασμός: χαρακτηρίζεται από φήμες και ψέματα που ταπεινώνουν το θύμα
• Σωματικός εκβιασμός: χαρακτηρίζεται από χτυπήματα, σπρωξίματα, δαγκώματα, φτύσιμο και καταστροφή ή κλοπή προσωπικών αντικειμένων του θύματος
• Κοινωνικός εκβιασμός: χαρακτηρίζεται από αποκλεισμό του θύματος από ομάδες
• Ηλεκτρονικός εκβιασμός: χαρακτηρίζεται από απειλές μέσω μηνυμάτων ή διάδοση προσβλητικού φωτογραφικού υλικού στο διαδίκτυο.

Ας δούμε μαζί ποιά είναι τα χαρακτηριστικά του θύματος. Με αυτόν τον τρόπο ο γονιός μπορεί να διακρίνει και να προστατεύσει το παιδί του, πριν ακόμα υποβληθεί σε bullying..

• Χαμηλή αυτοεκτίμηση γιατί νιώθουν ότι δεν αξίζουν τον σεβασμό των άλλων
• Ανεπαρκείς κοινωνικές δεξιότητες που τοποθετούν αυτομάτως τον εαυτό τους στην απομόνωση
• Σωματικά πιο αδύναμοι από τους θύτες συνήθως. Αυτό τους κάνει να φοβούνται τον σωματικό εκβιασμό
• Μοναχικότητα και τάση για απομόνωση
• Ανικατότητα προστασίας του εαυτού τους που τους κάνει να μην θέλουν να υποστηρίξουν τον εαυτό τους και να τοποθετηθούν στο περιθώριο
• Ευαισθησία και εσωστρέφια
• Απουσία ανταγωνιστικότητας και αυτοκυριαρχίας
• Η ντροπή που νιώθουν, το αδιέξοδο που βρίσκονται και η ενοχή πως ίσως φταίνε εκείνοι για αυτό που τους συμβαίνει. Θεωρούν δίκαιη, κατά κάποιο τρόπο τη τιμωρία.

Ποιά είναι τα χαρακτηριστικά των παιδιών που εκβιάζουν?

Τα παιδιά που γίνονται θύτες bullying χαρακτηρίζονται συνήθως από:

• Συναισθηματική ανωριμότητα, αφού η επιπολαιότητά τους τους κάνει να μην μπορούν να αντιληφθούν τις συνέπειες των πράξεών τους
• Παρορμητική προσωπικότητα
• Έντονη αυτοπεποίθηση
• Έλλειψη συναισθηματισμού και ανικατότητα να μπουν στην θέση του θύματος και να νιώσουν όπως εκείνος
• Αδυναμία διαχείρισης θυμού και απουσία ορίων
• Απουσία τύψεων και άρνηση ότι μπορεί να φταίνει εκείνοι για κάτι που συνέβη
• Αίσθημα υπεροχής
• Χειριστική συμπεριφορά

Με λίγα λόγια οι θύτες ή αλλιών “bullies” έχουν συχνά την ανάγκη από ένα συναισθηματικά αδύναμο θύμα/χαρακτήρα, με σκοπό να νιώσουν εκείνοι πιο ισχυροί.. ότι είναι κάποιοι. Συνήθως οι “bullies” προέρχονται από οικογένειες, όπου η βία και η ταπείνωση είναι κύρια χαρακτηριστικά και φυσιολογική κατάσταση της καθημερινότητάς τους.

Σε περίπτωση που ο γονιός αντιληφθεί οτι το παιδί του είναι ο θύτης και φέρνει συναισθηματικά σε δύσκολη θέση κάποιους συμμαθητές του τότε θα πρέπει να κινηθεί και να αντδράσει άμεσα! Πιο συγκεκριμένα θα πρέπει:

• να κάνει σαφές ότι θεωρεί την συμπεριφορά του παιδιού του απαράδεκτη
• να ορίσει συνέπειες και τιμωρία για τις πράξεις του
• να βεβαιωθείτε ότι στην οικογένειά σας υπάρχουν σαφείς κανόνες και όρια
• να αναρωτηθείτε γιατί το παιδί σας γίνεται επιθετικό και βίαιο